Auteursrecht
Het auteursrecht is vastgelegd in de Auteurswet en op deze pagina lees je algemene informatie die voor iedereen belangrijk is om te weten.
Auteursrecht (Engels: copyright) is het uitsluitende recht van degene die een werk maakt om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen.
Dit wordt 'exploitatierecht' genoemd.
Het exploitatierecht ontstaat automatisch en geldt tot 70 jaar na overlijden van de maker. Wanneer de maker een rechtspersoon is (bijvoorbeeld een stichting of bedrijf), geldt het exploitatierecht tot 70 jaar na de eerste openbaarmaking van het werk.
Wat is een werk?
Dat kan zijn een boek, een artikel, een muziekstuk, een afbeelding, een film, een computerprogramma (code en software), een dataset, een psychologische test, een kennisclip etc.
Er zijn ook sommige specifieke werken die buiten het bereik van het auteursrecht vallen, zoals wetten, verordeningen, rechterlijke uitspraken en besluiten.
Maar vrijwel elke publicatie, elektronisch of niet, is beschermd door het auteursrecht, mits het werk een eigen, oorspronkelijk karakter heeft en het persoonlijk stempel van de maker draagt.
Openbaar maken en verveelvoudigen
Voorbeelden van openbaar maken zijn: publiceren, uploaden, vertonen, ten gehore brengen etc.
Bij verveelvoudigen kan je denken aan: kopi毛ren, scannen, downloaden, opslaan etc.
Volgens de Auteurswet is degene die een werk heeft gemaakt in de regel de rechthebbende. Als er meerdere personen een oorspronkelijke bijdrage hebben geleverd aan de totstandkoming van een werk, dan zijn alle makers gezamenlijk rechthebbende. Aan de rechthebbende(n) komt auteursrechtelijke bescherming toe.
Auteursrecht kan door de maker(s) (gedeeltelijk) worden overgedragen, bijvoorbeeld aan een uitgever.
Na het overlijden van de maker(s) gaat het auteursrecht over op de erfgenamen, waarna deze het recht kunnen uitoefenen tot het einde van de termijn van 70 jaar na de eerste openbaarmaking van het werk.
Werkgeversauteursrecht
, waarin het werkgeversauteursrecht is vastgelegd, is ook van toepassing op wetenschappelijke werknemers. Dat betekent dat de 乐鱼后台 als auteursrechthebbende kan worden aangemerkt.
- Onderzoekers: in de praktijk kunnen 乐鱼后台-auteurs voor hun eigen publicaties keuzes maken als waren zij de rechthebbende, bijvoorbeeld in contracten met uitgevers of bij keuzes voor het delen van de publicatie onder een bepaalde licentie, zoals een .
- Docenten: in de praktijk kunnen 乐鱼后台-docenten voor hun eigen onderwijsmateriaal keuzes maken als waren zij de rechthebbende, bijvoorbeeld om te bepalen of en onder welke voorwaarden hun onderwijsmateriaal wordt gedeeld. De 乐鱼后台 geeft daarbij het advies om onderwijs materialen te delen onder de Creative Commons licenties CC-BY of CC-BY-SA.
Om gebruik te mogen maken van auteursrechtelijk beschermd werk heb je toestemming van de rechthebbende nodig.
Daar zijn enkele uitzonderingen op, mits je natuurlijk de bron vermeldt:
- Citeren
Een citaat mag je alleen gebruiken als dit relevant is voor je betoog en het mag daarvan slechts een klein onderdeel uitmaken. Dit geldt voor zowel tekst als beeld. Citeren ter verfraaiing van je werk mag dus niet.
Afbeeldingen met een licentie die hergebruik toestaat (zoals ) mogen vaak vrij gebruikt worden, afhankelijk van de bepalingen in de licentie.
Meer informatie is te vinden in de .
- Parafraseren
Een parafrase is het weergeven van een tekst uit een bron in je eigen woorden. Je mag de strekking van het werk niet veranderen.
Meer informatie is te vinden in de .
- Een hyperlink maken naar een bron
Je mag altijd linken naar online materiaal dat vrij beschikbaar is op het internet (mits dat materiaal rechtmatig openbaar gemaakt is). Je mag ook linken naar online materiaal dat niet vrij beschikbaar is, als de Universiteitsbibliotheek een licentie heeft voor gebruik van dit materiaal binnen de 乐鱼后台.
Gebruik zoveel mogelijk permanente hyperlinks. Deze zijn niet sessiegebonden, zodat het gewenste artikel altijd weer teruggevonden kan worden. Permanente hyperlinks zijn o.a. te herkennen aan termen als permalink, stable URL, deeplink, DOI.
Overigens is een hyperlink geen bronvermelding, maar slechts een verwijzing naar de vindplaats.
- Priv茅-kopie maken
Je mag zonder toestemming een kopie maken van een auteursrechtelijk beschermd werk voor eigen oefening, studie of gebruik zonder commercieel oogmerk. Deze priv茅-kopie mag niet aan derden worden afgegeven.
Auteursrechtelijk beschermde computerprogramma's (zoals software en games) en digitale databanken vallen buiten de regeling voor de priv茅-kopie. U mag daarvan alleen kopie毛n maken met toestemming van de rechthebbende.
Wanneer je werk van anderen (her)gebruikt moet je altijd de bron vermelden. Je bronnen moeten controleerbaar en terug te vinden zijn. Wetenschappelijke integriteit vereist ook bronvermelding wanneer een publicatie tot het publiek domein behoort.
Wanneer je geen bron vermeldt, pleeg je . Plagiaat is een vorm van en gaat in tegen de wetenschappelijke integriteit.
Waar moet bronvermelding aan voldoen?
- Verwijs naar uw bronnen volgens de . Geef minimaal de volgende informatie: titel, auteur, uitgever en jaar van uitgave. Bij tijdschriften en dagbladen moet daarnaast de jaargang en afleveringsnummer (of datum) worden vermeld.
In de LibGuide Citeren lees je alles over .
- Bij zoekmachines die uitsluitend rechtenvrij materiaal aanbieden volstaat '[korte titel afbeelding] Bron: Pixabay' of 'Bron: Wikipedia Commons' als bronvermelding.
Vermeld hierbij ook de CC-licentie.
Een hyperlink is geen bronvermelding, maar slechts een verwijzing naar de vindplaats.
Bekijk de voor uitgebreide informatie over het gebruiken van bronnen.
Wetten, besluiten, verordeningen, rechterlijke uitspraken en administratieve beslissingen behoren tot het publiek domein. Op dergelijke werken rust geen auteursrecht, en daarom mogen deze vrij worden overgenomen. Ook parlementaire stukken, notulen van gemeenteraadsvergaderingen of rapporten van overheidsdiensten, door de overheid zelf gecre毛erd en openbaar gemaakt, mogen in hun geheel vrij worden overgenomen, tenzij er een auteursrechtvoorbehoud op staat.
Wetenschappelijke integriteit vereist ook bronvermelding wanneer een publicatie tot het publiek domein behoort.
Databankenrecht is net als het auteursrecht een intellectueel eigendomsrecht. Of een databank beschermd is of niet hangt af van het feit of de databank het resultaat is van een aanmerkelijke investering. Dus of er geld, tijd en moeite in zijn geinvesteerd. Het is dan niet toegestaan om zonder toestemming grote delen van die databank over te nemen of op te vragen. De producent van een databank heeft het exclusieve recht op de exploitatie daarvan.
Geografische informatie (uit landkaarten) kan databankrechtelijk beschermd zijn. Ook databanken met juridische informatie komen voor bescherming in aanmerking.
De term tekst- en datamining (TDM) verwijst naar onderzoeksmethoden die met behulp van de computer informatie halen uit grote hoeveelheden data zoals tijdschriftartikelen, websites, blogs of boeken. TDM wordt meer en meer toegepast in verscheidene academische disciplines.
Wat houdt tekst- en datamining in?
Tekstmining houdt in dat je eerst ongestructureerde tekstdata omzet in gestructureerde data zodat de data op een systematische manier geanalyseerd kunnen worden. Het wordt doorgaans gebruikt om wetenschappelijke content te analyseren. TDM kan tijdens het hele wetenschappelijke proces toegepast worden. Elke tekstuele bron die je online vindt, kun je gebruiken in TDM voor wetenschappelijke en onderzoeksdoelen, mits je op een rechtmatige manier toegang hebt verkregen tot de data.
Als je in je onderzoek TDM-technieken gebruikt, moet je je bewust zijn van auteursrecht en mogelijke persoonlijke gegevens die zijn beschermd via de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming).
TDM en auteursrecht
TDM kan toegepast worden op teksten die zowel vrij toegankelijk zijn als auteursrechtelijk beschermd. Omdat het werken met TDM vaak ook betekent dat je kopie毛n maakt van teksten, moet je ook rekening houden met auteursrecht. Onder de Nederlandse Auteurswet (artikelen 15n en 15o, van kracht sinds 7 juni 2021) mogen universiteiten en niet-commerci毛le onderzoeksinstellingen rechtmatig kopie毛n maken voor TDM onderzoeksdoeleinden. Bovendien kunnen uitgevers geen belemmeringen opwerpen wanneer de inhoud op rechtmatige wijze benaderd is.
TDM en de AVG
Het gebruik van TDM in je onderzoek kan ook betekenen dat je persoonsgegevens verwerkt die onder de AVG vallen. De AVG staat toe dat persoonsgegevens verwerkt mogen worden voor academische doeleinden als:
- De data essentieel zijn voor onderzoeksdoeleinden
- AVG-principes zoals zo min mogelijk persoonsgegevens verzamelen, doelbeperking en veiligheid gehandhaafd blijven.
Contact
Als jij in je onderzoek gebruik maakt van TDM en daar meer informatie over wil, stuur dan een email.