De Psychologie van Toezicht

Prof. dr. Elianne van Steenbergen

Sinds januari 2020 ben ik aangesteld als bijzonder hoogleraar Psychologie van Toezicht. In het kort gaat de psychologie van toezicht over het vanuit toezicht bevorderen van nalevingsgedrag en breder ethisch gedrag bij onder toezicht staande organisaties. Dit doen we door toepassing en verrijking van inzichten en methoden uit de psychologie. Wat bedoel ik met breder ethisch gedrag? Dat managers en medewerkers van de organisaties onder toezicht niet alleen aan de minimale wettelijke vereisten voldoen, maar er ook in de geest van de wet handelen, geen mazen van de wet opzoeken, maar dat er verder wordt gegaan dan ‘mere compliance’. Dit wordt ook wel eens ‘beyond compliance’ genoemd. Het doel dat ik mij stel is de link te verstevigen tussen de wetenschap, de toezichtspraktijk én het onderwijs op het gebied van de psychologie van toezicht.

De leerstoel Psychologie van Toezicht is ingericht door de ÀÖÓãºǫ́ in samenwerking met de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en wordt door beide partijen gefinancierd. Bij de ÀÖÓãºǫ́ werk ik in de groep Organisatiegedrag van Naomi Ellemers. Bij de AFM als senior toezichthouder in het expertiseteam Gedrag & Cultuur. Ook met de Autoriteit Consument & Markt (ACM) en Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) hebben wij een intensief samenwerkingsverband.

Jaarlijks organiseren we de Psychologie van Toezicht bijeenkomst. In deze bijeenkomsten zoomen we in op een specifiek thema, zoals het optimaal benutten van toezichtinstrumenten, of de effecten en impact meten van toezicht. Steeds worden de bijeenkomsten nuttig en inspirerend gevonden. Niet alleen door de interessante inhoud, maar juist ook door de uitwisseling hierover tussen academici van de ÀÖÓãºǫ́, toezichthouders, managers, hoofden en bestuurders van de AFM, de ACM en UWV.

Onder de psychologie van toezicht vallen meerdere (PhD)projecten, namelijk van Tessa Coffeng (ÀÖÓãºǫ́/AFM) over bias in toezicht en effectiviteit van toezicht (afgerond), Loet van Stekelenburg (ÀÖÓãºǫ́/ACM) over de effectieve boetecommunicatie (afgerond), Sarwesh Ishwardat (ÀÖÓãºǫ́/AFM) over de effectiviteit van boetes en effectieve boetecommunicatie, Jeanette van der Lee (ÀÖÓãºǫ́/ACM) over het bevorderen van nalevingsgedrag door beter begrip van de factoren weten, willen en kunnen, en Michiel Kuik (ÀÖÓãºǫ́/UWV) over ervaren rechtvaardigheid en vertrouwen in handhavingstrajecten.

  • Download proefschrift Tessa Coffeng.
  • Download Proefschrift Loet van Stekelenburg.

Zijn boetes wel of niet effectief?

Zie voor meer informatie