Naar een eerlijke energietransitie
ÀÖÓãºǫ́ en Technische Universiteit Eindhoven bundelen krachten
Wetenschappers en beleidsmakers zijn het erover eens dat een energietransitie dringend en noodzakelijk is om de opwarming van de aarde binnen aanvaardbare grenzen te houden. Dit is geformaliseerd in verschillende internationale verdragen en overeenkomsten, zoals het Akkoord van Parijs. De ÀÖÓãºǫ́ en de Technische Universiteit Eindhoven richten nu samen het Fair Energy Transition Center op waarin onderzoekers streven naar een goed begrip van wat een eerlijke energietransitie in een internationale context inhoudt.
De energietransitie zal een enorme impact hebben op alle dimensies van het menselijk leven. Het heeft invloed op de mondiale en lokale economie, op de stedelijke planning, op de natuurlijke omgeving, op internationale relaties, op leefstijlen en op gewoontes zoals huisvesting, verwarming, koken en reizen. "Er staat veel op het spel. Hoe we de energietransitie beheren, kan bepalend zijn voor de vraag of verschillende regio's in de wereld vreedzaam met elkaar zullen samenleven of (gewelddadig) zullen concurreren om schaarse natuurlijke hulpbronnen, waaronder water en land", aldus projectleider prof. dr. Marcus Düwell.
Eerlijke overgang
De onderzoekers van het center willen antwoord geven op de vraag hoe het energietransitiebeleid moet worden beoordeeld in het licht van de ecologische, economische, sociale, morele en politieke implicaties ervan. Dit vereist een integrale beoordeling, aangezien bekend is dat sociale, economische en politieke dimensies doorslaggevend zijn voor het succes van energietransities. Bovendien moet de overgang eerlijk zijn op wereldschaal, tussen generaties en tussen verschillende sociale groepen en regio's. Als de transitie niet eerlijk verloopt zal het niet aanvaard worden door veel van de belanghebbenden die de energietransitie moeten uitvoeren. Eerlijke overwegingen moeten integraal deel uitmaken van de toekomstige ontwikkelingen op het gebied van energietechnologie.
Energieonderzoek
De universiteiten van Utrecht en Eindhoven zijn samen bijzonder goed toegerust om een bijdrage te leveren aan een dergelijke integrale beoordeling. Beide universiteiten hebben veel expertise in huis op het terrein van energieonderzoek met internationaal toonaangevende wetenschappers op het gebied van duurzaamheidsonderzoek, zoals Detlef van Vuuren, Johan Schot, Denise de Ridder, Koen Frenken, Marko Hekkert, Marcus Düwell, Anthonie Meijers en Geert Verbong.
Door de bestaande expertise op het gebied van energiemodellering, transitiestudies, sociale interactie, internationale relaties, gedragsverandering, governance, ethiek en business modellering op een meer structurele basis te combineren, wordt het mogelijk om een internationale topspeler te zijn op het gebied van integratieve beoordelingen van eerlijke energietransities.
Strategische Thema's
De deelnemende wetenschappers zijn al goed ingebed in interdisciplinaire infrastructuren, zoals de Utrechtse strategische thema’s ‘Institutions for Open Societies’ en ‘Pathways to Sustainability’ en de Eindhovense thema’s ‘Renewable Energy’ en ‘Human-centered Systems and Environments’.
Instrumenten, onderwijs en impact
Het wetenschappelijke doel van het beoogde centrum is het ontwikkelen van de relevante methodologische instrumenten die nodig zijn voor een integrale beoordeling van de verschillende opties voor een eerlijke energietransitie. Het doel op het gebied van onderwijs is om interdisciplinaire onderwerpen over een eerlijke energietransitie te introduceren in de BSc en MSc onderwijsprogramma's in Eindhoven en Utrecht. Met betrekking tot de maatschappelijke impact zal het Centrum ingaan op de dringende vraag van beleidsmakers naar een meer integrale aanpak van de beoordeling van energietransities in nationale en internationale context (VN, OESO, EU).
Strategische alliantie
Sinds 2011 zijn de ÀÖÓãºǫ́, het Universitair Medisch Centrum Utrecht en de TU Eindhoven een strategische alliantie aangegaan. Dit versterkt de bestaande banden in onderzoek, onderwijs en kennisvalorisatie. De focus ligt op duurzame energie, medische beeldvorming en regeneratieve geneeskunde. Het project wordt gefinancierd door het Alliantie Fonds.