ÀÖÓãºǫ́

Op 31 mei zijn de herziene richtlijnen voor implementatie van Plan S gepubliceerd. Plan S vereist dat alle publicaties voortkomend uit onderzoek dat gefinancierd wordt door funders die zijn aangesloten bij cOAlition S open access gepubliceerd worden. In Nederland is NWO (inclusief ZonMW) lid van cOAlition S en zal Plan S vanaf 2021 implementeren. Wat betekent dit voor de ÀÖÓãºǫ́ /UMCU en voor u als onderzoeker?

Transitie naar open access

Plan S heeft als belangrijkste doel om de transitie naar open access te stimuleren. Voor het eerst slaat een grote groep funders de handen ineen om open access als vereiste op te nemen in beleid. Vanaf 2021 zullen de eisen voor nieuw opengestelde aanvragen gaan gelden. Funders kunnen zelf bepalen of dit ook voor eerdere aanvragen zal gelden, waarvan artikelen in 2021 en verder worden gepubliceerd. Voor onderzoekers van de ÀÖÓãºǫ́ en het UMCU betekent dit dat onderzoek dat gefinancierd wordt door NWO en ZonMW aan de hierboven gestelde eisen moet voldoen. Verwacht wordt dat ook de Europese Commissie (H2020 en opvolger Horizon Europe) en de European Research Council (ERC) Plan S zullen gaan implementeren.

Verschillende routes

Alle publicaties op basis van onderzoek met financiering van cOAlition S-leden dienen bij inwerkingtreding van Plan S met een open licentie te worden gepubliceerd, met behoud van auteursrecht door auteurs of instellingen. Onderzoekers kunnen straks op verschillende manieren aan de eisen van Plan S voldoen: door te publiceren in tijdschriften die volledig open access zijn, door open access te publiceren in abonnementstijdschriften die onderdeel uitmaken van zogenoemde ‘transformative deals’ of door hun artikel direct na verschijnen open beschikbaar te stellen via een institutioneel of vakspecifiek repository. De laatstgenoemde weg biedt de mogelijkheid om, in elk geval tot 2024, te kunnen blijven publiceren in abonnementstijdschriften die (nog) geen onderdeel uitmaken van zogenaamde ‘transformative deals’. Eventuele article processing charges (APC’s) zijn in dat geval echter voor rekening van het instituut. In de meeste gevallen kunnen die kosten ten laste van de onderzoeksubsidie gebracht worden.

Omschakeling

cOAlition S wil met Plans S de omschakeling versnellen naar het open access publiceren. Van uitgevers wordt verwacht dat zij de uitgeefmodellen van wetenschappelijke tijdschriften hierop aanpassen.

Onderhandelingen

In Nederland onderhandelt de VSNU al geruime tijd met uitgevers over open access publiceren. Dit heeft geleid tot open access deals met veel van de grote uitgevers waarbinnen auteurs verbonden aan een Nederlandse universiteit zonder extra kosten open access kunnen publiceren in ruim 9000 tijdschriften. cOAlitionS heeft aangegeven de huidige contracten te erkennen als compliant aan Plan S. In de richtlijnen staan extra eisen voor nieuwe contracten.

Anders evalueren

Onderdeel van Plan S is dat ook de evaluatie van onderzoek en onderzoekers aangepast wordt, uitgaand van de principes van de San Francisco Declaration on Research Assessment (). Dit houdt in dat de inhoud van een publicatie en de impact ervan, maar niet de status of impact factor van het tijdschrift, moet worden gebruikt in evaluaties. In Nederland hebben NWO, ZonMW, en KNAW, net als eerder de VSNU, zich hieraan gecommitteerd door DORA te ondertekenen. In Utrecht wordt hieraan gewerkt binnen het .

Meer informatie

De geactualiseerde  staan op de site van cOAlition S. Neem voor meer informatie en vragen contact op met uw contactpersoon bij de universiteitsbibliotheek of kijk op de open access pagina van de universiteitsbibliotheek.