ÀÖÓãºǫ́

Dit promotieonderzoek gaat over de inzet van opdrachten gericht op hogere-orde denkvaardigheden in het vwo-bovenbouw aardrijkskundeonderwijs in Nederland en Noordrijn-Westfalen (NRW). Aan de hand van Basil Bernsteins theorieën over recontextualisering van kennis en een nieuw ontwikkeld Geography Task Categorisation Framework, zijn vier deelonderzoeken uitgevoerd op basis van lesmethoden-analyse, een curriculumcontext-analyse, lesobservaties en docenteninterviews.
Hoewel het Nederlandse curriculum hogere-orde denkvaardigheidsdoelen zou moeten bevorderen, zijn het centraal examen en de lesmethoden vooral gericht op geografische denkvaardigheden zoals het beschrijven en verklaren van correlaties tussen ruimtelijke verschijnselen. In Noordrijn-Westfalen is er meer systematische aandacht voor hogere-orde denkopdrachten, waarbij leerlingen analyseren, evalueren en een standpunt innemen. Hier is sprake van constructieve afstemming tussen doelen, toetsing en de inzet van opdrachten met een focus op hoger-orde-denken. Analyse van opdrachten van 50 docenten over het wereldvoedselvraagstuk toonde aan dat Nederlandse docenten vaker correlatieopdrachten inzetten dan hun Duitse collega’s, die juist vaker evaluatieopdrachten gebruikten. Verder bleek dat Nederlandse docenten zonder en NRW docenten met een focus op het centrale examen vaker evaluatieopdrachten toepasten. Daarnaast correleerden vakkennis en deelname aan vakdidactische netwerken positief met de inzet hoger-orde-denkopdrachten.
Uit het onderzoek blijkt dat de curriculumcontext de opdrachteninzet sterk beïnvloedt. In het Nederlandse examensysteem, krijgen hogere-orde denkvaardigheden te weinig aandacht. Daarentegen stimuleert de constructieve afstemming en een duidelijke focus in Noordrijn-Westfalen het hogere-orde denken.
Suggesties voor verbeteringen zijn: in Nederland curriculum-aanpassingen en hervorming van het examen; meer differentiatie in opdrachten in Noordrijn-Westfalen; en betere schoolboekopdrachten en sterkere vakdidactische netwerken om hoger-orde-denken te bevorderen in beide contexten.