�����̨

De leefomgeving heeft invloed op onze gezondheid. Waar we wonen, wat we eten, hoeveel we bewegen, wat voor werk we doen en met wie we omgaan, al deze omgevingsfactoren spelen een rol. Maar hoe belangrijk zijn ze voor onze gezondheid en hoe hangen ze met elkaar samen? Dat is nog nauwelijks bekend. De Urban Labs study brengt dit in kaart via een grootschalig onderzoek in vijf Europese landen: Griekenland, Nederland, Polen, Spanje en Zwitserland. Een gesprek met onderzoekers Anke Huss en .

“Met dit Europese onderzoek willen we de komende jaren zoveel mogelijk gegevens verzamelen in verschillende landen en omgevingen: Noord-, Midden- en Zuid-Europa”, vertelt Anke Huss, onderzoeker bij de faculteit Diergeneeskunde van de �����̨ (Institute for Risk Assessment Sciences) en coördinator van het Nederlandse deel van de Urban Labs study, de ‘Exposoom Panelstudie’.

“We weten al veel uit eerder onderzoek, bijvoorbeeld dat luchtverontreiniging en te veel lawaai niet goed zijn voor de gezondheid, maar bewegen en een groene omgeving wel”, gaat Huss verder. “Waar we veel minder over weten, is de complexiteit. Als je alle omgevingsfactoren bij elkaar neemt, wat zijn dan de belangrijkste elementen voor de gezondheid? In hoeverre bepaalt de omgeving ons gedrag en in welke sociale context heb je welke blootstellingen? Om dit in kaart te brengen, doen we nu dit langdurige onderzoek.”

Deelnemers werven

In totaal gaan zo’n vierduizend mensen mee aan de Urban Labs study, achthonderd per locatie. In Barcelona zijn ze eerder gestart en hebben zich al zo’n duizend deelnemers aangemeld, maar Nederland bevindt zich nog in de beginfase. Ook de andere landen zijn druk met deelnemers werven. Huss: “Het is te vroeg om iets te zeggen over de resultaten. Eind vorig jaar konden we een eerste blik werpen op de vragenlijsten, maar dat gaf ons alleen een breed beeld. We gebruiken tijdens het onderzoek verschillende ‘tools’, zoals sensoren, gps-trackers en sporthorloges, maar het duurt nog een tijd voordat we deze metingen kunnen analyseren.”

Omgeving bepaalt onze leefstijl

“We willen inzicht krijgen in hoe mensen zich in een bepaalde omgeving gedragen”, zegt Ayoung Jeong, coördinator van de Urban Labs study en werkzaam bij Swiss TPH in Bazel, dat het onderzoek coördineert onder leiding van hoogleraar Nicole Probst-Hensch. “We meten niet alleen objectieve factoren, maar ook subjectieve, dus ook hoe mensen hun omgeving ervaren”, vertelt Jeong. “Dat kan beleidsmakers, architecten en ingenieurs helpen bij het ontwerpen van een gezonde leefomgeving.”

Mensen laten fietsen

“Laat ik een voorbeeld geven”, zegt Huss. “We willen mensen meer laten fietsen, omdat bewegen goed is voor je gezondheid. Om veilig te kunnen fietsen, heb je fietspaden nodig. Maar als mensen denken dat het onveilig is om te fietsen, zullen ze dat misschien toch niet doen, ook al is er een fietspad. Daarom is het belangrijk om te weten hoe de omgeving eruitziet, maar ook hoe mensen hun omgeving ervaren en wat het effect daarvan is. Je kunt bij preventie denken aan het ontwerpen van een omgeving die voorkomt dat mensen een ongezonde leefstijl ontwikkelen, maar misschien zijn er wel factoren die mensen juist helpen om gezondere keuzes te maken.”

Wandelen of sporten

Dat een gezonde leefomgeving helpt om je gezonder te gedragen, weet Jeong uit eigen ervaring. “Ik heb in Korea gewoond en in Zwitserland. Mijn gedrag hier in Bazel is totaal anders dan in Seoul, zowel mijn eetpatroon als de hoeveelheid stappen die ik per dag zet. Toch ben ik nog steeds dezelfde persoon. Mijn leefstijl wordt volledig beïnvloed door de structuur van de stad. In Seoel was niets op loopafstand, dus dan is het onvermijdelijk om de bus of metro te nemen. In Bazel loop ik overal heen, want deze stad is heel vriendelijk voor voetgangers. Mijn gedrag heeft dus alles te maken met de omstandigheden.”

Het gedrag van mensen is belangrijk voor hun gezondheid. Hoe richten we onze omgeving zo in dat mensen worden aangemoedigd om gezonde gewoonten te ontwikkelen?

Hebben jullie nog tips voor de lezers?

“Dat is moeilijk in het algemeen te zeggen, maar wat eruit springt, is een gezonde levensstijl”, zegt Huss. Hoe kan onze leefomgeving mensen aanzetten tot gezondere gewoonten? Daarop richt zich ons onderzoek.”

Ook Jeong vindt dat we meer naar de leefomgeving moeten kijken. “Als mensen in een groene omgeving wonen, nodigt dat uit om te gaan wandelen of sporten. Dat is totaal anders dan leven in een omgeving waarin groen volledig ontbreekt. Kijk naar obesitas in de VS. Dat is niet volledig te wijten aan het gedrag van mensen, want Amerikanen zijn heus niet zo anders dan Europeanen. Vind in Amerika maar eens een lokale supermarkt met verse producten, dat is best moeilijk. Het is nogal makkelijk om naar het gedrag van mensen te wijzen, maar de omgeving is ook belangrijk voor de gezondheid.”

Ontwerpers en beleidsmakers kunnen dus veel betekenen?

“Precies!”, reageert Huss. “Maar dat kunnen ze alleen als ze weten aan welke knoppen ze moeten draaien. En daar komt onze studie in beeld.”

Dit is een verhaal uit: